Przekazanie rzeczowych aktywów trwałych właścicielom jako forma podziału zysku

Zakres stosowania interpretacji KIMSF 17

Zgodnie z § 3 KIMSF 17, interpretacja ta ma zastosowanie do następujących typów, niemających charakteru wzajemnego, przekazania aktywów przez jednostkę na rzecz jej właścicieli występujących w charakterze udziałowców:

a) przekazania aktywów niegotówkowych (np. w postaci rzeczowych aktywów trwałych, przedsięwzięć zgodnie z definicją w MSSF 3, udziałów w innej jednostce lub grup do zbycia zgodnie z definicją w MSSF 5); oraz

b) wypłat dających właścicielom prawo wyboru formy przekazania aktywów: aktywów niegotówkowych lub środków pieniężnych.

Jak wynika z § 4 KIMSF 17, interpretacja ma zastosowanie tylko do takiego przekazania aktywów niegotówkowych, w którym wszyscy właściciele tej samej klasy instrumentów kapitałowych są traktowani w jednakowy sposób. Oznacza to, że jej uregulowania nie będą odnosić się do sytuacji, w której aktywa niegotówkowe przekazywane są określonemu udziałowcowi lub wspólnikowi, podczas gdy nie zaoferowano ich innym udziałowcom bądź wspólnikom tej samej klasy. W praktyce, tego rodzaju uprzywilejowanie podyktowane może być m.in. umownym zastrzeżeniem określonej formy podziału zysku dla poszczególnych wspólników bądź też faktem posiadania przez określonego udziałowca (akcjonariusza) udziałów (akcji) uprzywilejowanych, dających mu np. prawo wyboru formy przekazania aktywów spośród aktywów rzeczowych lub środków pieniężnych.

Przykład W dniu 30 czerwca 2012 zgromadzenie wspólników spółki ZET Sp. z o.o. podjęło uchwałę, zgodnie z którą część zysku wypracowanego przez spółkę za rok 2011 przeznaczona zostanie na wypłatę dywidendy. Jak wynika z umowy spółki, jeden z jej wspólników posiada udziały uprzywilejowane w ten sposób, że w przypadku wypłaty dywidendy, ma on prawo wyboru formy jej otrzymania spośród zaproponowanych przez spółkę aktywów rzeczowych lub środków pieniężnych. W związku z powyższym spółka ZET Sp. z o.o. zaproponowała w/w wspólnikowi możliwość wyboru formy przekazania mu dywidendy spośród 2 samochodów osobowych, stanowiących majątek spółki lub środków pieniężnych. Pozostali wspólnicy spółki posiadają udziały nieuprzywilejowane, w związku z czym przypadająca na nich część dywidendy zostanie im wypłacona w formie pieniężnej. W powyższym przypadku, interpretacja KIMSF 17 nie będzie miała zastosowania, gdyż nie wszyscy właściciele tej samej klasy instrumentów kapitałowych (w tym przypadku udziałów) są traktowani w jednakowy sposób przy przekazywaniu aktywów niegotówkowych.

Drugim istotnym wyłączeniem zakresu obowiązywania KIMSF 17, będą przypadki przekazania aktywów niegotówkowych, w wyniku których aktywa te są ostatecznie kontrolowane przez tę samą stronę lub strony zarówno przed ich przekazaniem, jak i po przekazaniu (dotyczy to zarówno jednostkowych, jak i skonsolidowanych sprawozdań finansowych jednostki przekazującej aktywa) - por. § 5 KIMSF 17. W praktyce, ograniczenie to dotyczyć będzie przede wszystkim sytuacji związanych z podejmowaniem różnego rodzaju działań restrukturyzacyjnych, polegających na wypłacie dywidendy w formie udziałów/akcji, posiadanych przez jednostkę przekazującą dywidendę, w jednostce od niej zależnej. W wyniku takiej transakcji, udziały/akcje nadal będą bowiem kontrolowane przez jednostkę dominującą w stosunku do jednostki zobowiązanej do wypłaty dywidendy (tj. z punktu widzenia grupy kapitałowej nie ulegnie zmianie zakres sprawowania kontroli nad jednostką, której udziały/akcje zostały przekazane).

Powyższe ograniczenie w mniejszym stopniu dotyczyć będzie natomiast przypadków wypłaty dywidendy w formie rzeczowych aktywów trwałych. Nie oznacza to jednak, że w praktyce sytuacje takie nie mogą wystąpić. Jako przykład podać można wypłatę dywidendy w formie środka trwałego jedynemu wspólnikowi spółki, wspólnikowi posiadającemu większościowy pakiet udziałów/akcji bądź też wspólnikom, którzy w wyniku uzgodnień umownych, są łącznie zdolni do kierowania polityką finansową i operacyjną danej jednostki. Jak bowiem wynika z § 6 KIMSF 17, zakresem interpretacji nie jest objęte przekazanie aktywów niegotówkowych, gdy zarówno przed przekazaniem, jak i po przekazaniu aktywów, grupa poszczególnych udziałowców otrzymujących takie składniki majątku sprawuje łącznie, w wyniku uzgodnień umownych, władzę nad jednostką przekazującą dywidendę (w takich przypadkach udziałowcy kontrolują aktywa zarówno przed ich przekazaniem, jak i po przekazaniu).

Przykład W dniu 30 czerwca 2012 r. zgromadzenie wspólników spółki Beta Sp. z o.o. podjęło uchwałę, zgodnie z którą część zysku wypracowanego przez spółkę za rok 2011 przeznaczona zostanie na wypłatę dywidendy. Zgodnie z treścią podjętej uchwały, dywidenda wypłacona zostanie w formie niezabudowanego gruntu, stanowiącego środek trwały spółki Beta Sp. z o.o. Na dzień podjęcia uchwały, całość udziałów w spółce Beta Sp. z o.o. była w posiadaniu jej jedynego wspólnika - spółki Alfa S.A. W powyższym przypadku, interpretacja KIMSF 17 nie będzie miała zastosowania do transakcji przekazania dywidendy w formie niezabudowanego gruntu, gdyż składnik ten będzie ostatecznie kontrolowany przez tę samą stronę - tj. spółkę Alfa S.A. - zarówno przed przekazaniem, jak i po jego przekazaniu. Przed przekazaniem spółka Alfa S.A. sprawowała nad nim bowiem kontrolę pośrednią (tj. poprzez spółkę Beta Sp. z o.o., dla której spółka Alfa S.A. jest jednostką dominującą, w myśl MSSF/MSR), natomiast po przekazaniu kontrola ta będzie miała charakter bezpośredni (grunt stanie się składnikiem jej majątku).